Романот Осмото светско чудо од Јордан Плевнеш, којшто досега е објавен на петнаесеттина јазици во светот, на 16 и 17 Ноември 2019 година, ја имаше својата американска промоција во Вашингтон, во издание на издавчката куќа Пламен Прес. Преводот на ова издание е на Вил Фирт. Издавачката куќа Пламен Прес е позната во американската книжевна јавност по своите изданија на класиците на авторите од земјите од словенските култури и литератури.  Американското издание се совпаѓа со триесетгодишнината од падот на Берлинскиот ѕид, бидејќи главниот лик на романот, македонскиот архитект Александар Симсар, го доживува својот пад од 3,3 секунди токму од Црквата на сеќавањето во Берлин, како парадигма на неговиот сон на планината Галичица да го изгради Осмото светско чудо – Лулката на светот.

Од објавувањето на романот во Париз, во издание на  La Table Ronde – Gallimard, романот Осмото светско чудо на Плевнеш има една возбудлива интернационална одисеја. За него пишувале водечки светски медиуми, а воедно одржани се и повеќе академски симпозиуми на Универзитетот Сорбона во Париз и Хумболд во Берлин.
Главниот настан во Вашингтон се одржа во Writers Center во Bethseda, а Плевнеш го претстави својот роман и пред македонската заедница во Америка. Промотовните активности продолжија на посебна средба во Конгресната библиотека, со Мариан Фокс, историчарка, специјализирана за ликот и делото на Томас Џеферсон, според кого библиотеката го носи името, при што повеќе примероци од разни изданија на романот беа потпишани и подарени од авторот.  Исто така вреди да се спомене и промоцијата на романот на Катедрата за креативно пишување при American University, во Вашингтон.
​     
Како надополнување на сето ова, овие денови се појави критиката на романот од познататата американска литературна критичарка од Midwest Book Review,  Diane Donovan, која што Осмото светско чудо го става во светскоит литертурен контекст. Во својата критика таа нагласува дека: „стилот и нарацијата на Осмото светско чудо синтетизира еден енергичен и комплексен глас, кој особено ќе ги воодушеви читателите кои уживаат во предизвикувачки анализи за човечката состојба “
 
     

​



​The Eighth Wonder of the World
Jordan Plevnes
Plamen Press
978-0-9960722-6-7                
www.plamenpress.com 
 
In his last seconds of life in Berlin in 1989, protagonist Alexander Simsar envisions a monument that not only celebrates humanity's achievements, but possibly represents the pinnacle of an individual life lived futilely. Such an achievement would be deemed the Eighth Wonder of the World, and would be a unifying ideal that embraces all peoples, purposes, and achievements.
 
Dreams of humanity's struggles and God's will are nothing new to Alexander. At an early age, he fell asleep at his father's funeral in a small Macedonian village and dreamed of holding the world in his hands, admonished by his individual history and that of humanity to carve a legacy in stone where: "...you will either leave your name in it, like on a grave, or turn its stony silence into a thought that lives eternally!”
 
The dream affects his life—but not in the way the reader would imagine, because life itself twists and changes its meaning and adds a price to achievement that Alexander (who should be great, but isn't) hasn't paid.
 
As he makes a political and social case for building an unprecedented relic reflecting humanity's meaning, Alexander reviews Europe's history, condition, and the reasons why such a gesture is essential: "Europe needs such a new wonder of the world to overcome the historical logic of its existence, which is marked by a huge machine of death by the two dominant ideologies of the twentieth century, fascism and communism."
 
Alexander garners contributions towards his visionary project from such unlikely sources as singing on a plane bound for Vienna, promoting his cause to those who have but a cursory interest in the architect's ideals and background as a survivor of Berlin and the small world of his native Macedonia.
 
As Alexander pursues the dream of his youth, involving his wife and others in his pursuit of the construction of the Cradle of the World in his own village, charged with the idea that "...the cradle and the coffin are the same everywhere, in all religions and all languages. Only birth and death are always the same everywhere!", he brings everyone along on a political, philosophical, and artistic satirical observation of history and culture.
 
Others comment on the fallacies of his dream and thinking, but Alexander moves ever further from mainstream thought and into worlds bordered by self-centeredness, a touch of insanity, and philosophical conundrums: "The type of perspective on man’s presence on earth that your so-called Eighth Wonder of the World or Cradle of the World opens up could have fatal consequences for the ‘pale-faced biped’ in all his multicolored versions. It could bring about the complete annihilation of the human race so dear to you!"
 
It's difficult to neatly identify the potential reader of The Eighth Wonder of the World, because at the root of this appreciation should be affection for literary reads and the traditions and high drama of the tragedies this story spoofs and reflects upon. History readers will find these literary devices to be intriguing, while literature readers will appreciate the incorporation of traditional satirical processes within the story of visionary Alexander's downfall and redemption.
 
Reminiscent of Ayn Rand's The Fountainhead, Shakespeare's tragedies, and the best of philosophical inspection, the style and presentation of The Eighth Wonder of the World incorporates a lively yet complex voice that will especially delight readers who enjoy challenging analyses of the human condition: "If I had fallen from a lesser height
I would have made it lower because, unlike the collective orientation of the Seventh Wonder of the World, with the Eighth Wonder of the World I am proposing not a collective, but an individual and yet international form of reconciliation, especially as the peoples taken collectively, and individuals seen individually, are not reconciled with each other and therefore produce death . . ."
 
The result is at once a satire; a celebration; a close inspection of the intersection of history, art and philosophy; and most of all, the revelations and transitions of a man forced to bring his lifelong vision beyond his Macadonian roots, to the world.
 
Not for the casual audience, The Eighth Wonder of the World will delight literature enthusiasts with a style and approach that leaves literary readers reflecting on the nature of Alexander's passion and life long after they're over (both the life and the story).
 
Diane Donovan, Senior Reviewer, Midwest Book Review

(Наместо збогум од македонска гледна точка, специјално за Нова Македонија пишува Јордан Плевнеш)
 
 
Меѓу илјадниците почитувачи на Жак Ширак (1932-2019) најсаканиот претседател во историјата на Француската република заедно со генералот Шарл де Гол, што овие денови масовно поминуваа за да се запишат во книгата на жалоста во Елисејската Палата, на популарниот собир на Плоштадот на Инвалидите и во Катедралната црква Сен Сулпис имаше претставници од сите етнички и духовни заедници од сите континенти и култури. Претседателот Жак Ширак беше познат како универзалист, што со подеднаква љубов ги внесуваше во француската културна реалност и големите имиња на руската литература и вредностите на јапонската меморија, и големите имиња на кинеското сликарство, и посебно на африканската примитивна уметност, за да докаже дека Западната цивилизација може да учи од сите овие форми  на Вечноста што ја обележува светската уметничка стварност. Имаше и бројни претставници на македонската заедница во Франција од повеќе генерациии. Како што е познато, од времето на Балканските војни и Првата светска војна до денес, поголем број, во различни бранови на македонската емиграција стануваат дел на француската социјална и општествена реалност не само во Париз туку и во сите поголеми француски градови како што се  Марсеј, Лион, Лил, Руан, Нант и други. Еден мал куриозитет за кој пишуваше и професорот Божидар Настев во неговата книга „Македонија во делата на француските писатели“ и, го раскажуваше легендарниот астрофизичар Паскал Сотировски, што целиот свој век го помина како специјалист за животот и смртта на Сонцето, еден од најпознатите квартови во срцето на Париз се уште се вика La petite Macedoine и La petite Salonique, во слава на многубројните македонски Евреи - Сефарди кои своето место под Сонцето го бараа во Градот на Светлината.

​Големата и незаборавна приказна на претседателот Жак Ширак за Македонија е поврзана со годината 1991 и прогласувањето на независноста на Република Македонија, кога како Градоначалник на Париз тој учествува во една од најгледаните емисии на француската телевизија La Marche du siecle и ја изговори луцидната анализа за местото на Грција во Европската унија. Тој изјави дека Грција како паразит со години ги злоупотребува фондовите на Европа и сака да дели лекции на Балканот кој да биде признат, а кој не, низ призмата на националниот егоизам кој нема никаква врска со европските вредности.
Во декември 1991 на насловна страна на тогашниот прв независен дневен весник во Република Македонија „Република“, кога се појави портретот на Жак Ширак, тој стана симбол на надежите на Македонците во Европа и насекаде во светот дека новите историски ветрови, по падот на Берлинскиот ѕид, ќе придонесат и за остварување на македонскиот сон во Пролетта на народите во Европа.

​
Од тогаш следуваше една бурна хронологија на историјата и на нашите средби.
Пролетта 1995 Жак Ширак беше избран за Претседател на Француската република и тоа беше општа радост за  голем број на сонувачи за Балканска Европа по периодот на претходниот претседател Франсоа Митеран кој никогаш не се ангажираше за излез од мрачната спирала на историскиот амбис создаден со распаѓањето на Југославија.
Неколку месеци по доаѓањето на Ширак на чело на Француската република, во октомври 1995 претседателот Глигоров беше жртва на разорен атентат кој и до денес не е расветлен, но неговиот француски колега испрати специјален авион со француски специјалисти кои беа присутни на операциите, се грижеа за неговото здравје сите години потоа.
Претседателот Ширак беше иницијатор и заедно со претседателот Глигоров ја отворија досега најголемата културна манифестација во нашата нова историја: Мај 1999 - Средновековните трезори на Република Македонија во Музејот на средновековната уметност - Клини, каде што македонските икони, во три месеци, на самото поврзување на двата најголеми париски булевари Сен Мишел и Сен Жермен, ги видоа 183 илјади посетители!
Ниеден друг европски и светски претседател не неправил поголем чин во нашата нова историја!!!
Кон средината на јуни 2000 година, Владата на Република Македонија ме именува за вонреден и ополномошен амбасадор во Република Франција. На свеченото предавање на акредитивите од тогашниот претседател Борис Трајковски се случи многу необичен чин. Вообичаеното кратко време за формалниот дипломатски чин се претвори во повторна средба на некогашниот градоначаник на Париз и драматрургот од „Силвија Монфорт“ во која претседателот Ширак се интересираше за многу теми кои од политичката поминаа во духовната сфера, и голем број на прашања од книгата на Никола Бувие „Употребата на светот“ токму во Македонија ја пронајдоа својата дефиниција дека Македондија е доказ дека „Балаканот е срцето на Европа“. За многу кратко време, во почетокот на март 2001 година, претседателот Трајковски беше поканет во официајалана посета на Франција со поголем број соработници од економската, културната и научната сфера од кои позната е заедничката изјава на двајцата претседатели на перонот на Елисејската палата, во која, во соработка со неговата минисгерка за европски прашања Катрин Колона беше формулирана бесмртна реченица, која произлегува од принципите на Француската револуција: „Македонија е една, единствена и неделива!“
Истата таа година Македонија влезе во драматични премережја кои резултираа со Охридскиот рамковен договор, но будното око на претседателотд Ширак кон европската интеграција  на балканските земји не престана и во 2002 година кога со Амбасадата ја оргинизиравме Свечената академија „100 години на излегувањето на првиот македонски франкофонски весник во Париз „Македонско дивижење“. По тој повод беше организирана специјална програма во која на парискиот булевар „Распај бр. 206“ беше поставено мермерното обележје со текст кој што гласеше: „Овде пред 100 г. излегувааше првиот весник на македонската франкофонска ителигенција кој го предвести рамноправниот влез на македонскиот народ во заедничката европска фамилија“. На свеченоста се обратија Бутрос Бутрос Гали, поранешен гГенерален секратар на ОН и актуелен генерален секретар на Интеранционалната организација на Франкофонијата и поранешниот мнинистер за правда Роберт Бадинтер, кои низ цитирање на 20-тина ревии на македонската интелигенција, објавувани во Женева, Лион, Лозана, Марсеј крунисаа една долга национално-полчитичка одисеја на најобесправениот народ на Балканот.  На самитот на Франкофонијата во Бејрут во 2003 г. претседателот Ширак ја поздрави иницијативата на француската институција Documentation Francaise објавувањето на книгата Франкофонските хоризонти на Балканот во која беа застапени многу значајни имиња на македонската литература и култура како неприкосновено обележје на македонскиот индентитет. Во исто време со овациите во Генаралното собрание на ООН, со говорот на Доминк Де Вилпен, во Македонија беше објавена книгата на Вилпен „Здивот на Европа“, во издание на издавачката куќа „Слово“, во која што заложбите на Ширак против војната во Ирак добија едно ехо на релацијата Европа-Балкан. Неговите  заложби за еден мултиполарен свет беа споделени со прогресисвната и визионерска интелигенција, за тоа дека планетата не може да биде управувана само од еден центар на моќ и дека дијалаогот на цивилизациите може единствено да ја одреди иднината на светот.  На последниот Самит на франкофонските земји 2004 г. во главниот град на Бурукина Фасо, Уагадугу, претседателот Ширак, со големи симпатии го поздрави проектот на францускиот писател Денис Тилинак дека токму во Македонија треба да биде организирана меѓународна манифестација „Денови на меѓународната Франкофонија“ која што се одржа со десетина истакнати личности од областа на литературата, филмот и сликарството и кои што ја пренесоа позицијата на Македонија како вистинска европска лабораторија на почитувањето на културните разлики. Религиозната толеранција и коегзистенција и универзализмот како принцип што може да биде гаранциаја на светската глобална слика на духовните и националните идентитети, чија што филозофија беше применета и во Музејот на кејот Бранли во Париз, што го носи името на претседателот Ширак. Капиталната книга „Тиранија и мудрост“ од Александар Кожеф, кого го нарекуваа претседател на крајот на филозофијата, објавена во педесетите години во париски „Галимар“ може денес да биде обележје на светската заедница на народите на глобалната сцена за која илјадниците посетители на последното збогување со Жак Ширак ја овековечија неговата фигура во светскиот хуманистички Пантеон.
Заедно со мојата сопруга Лилјана, на францускиот претседател и на неговата сопруга Бернадет Ширак, на крајот на  нашиот дипломатски мандат им ја подаривме  книгата „Албер Кан и Македонија 1913“ , чии што изложби ги организиравме во истоимениот музеј во Париз и во Нормандија. Во неговиот одговор ги прочитавме неверојатно длабоките зборови на претседателот-универзалист, дека од „Планетарните архиви“ на Алберт Кан, секогаш во неговото срце ќе постои зборот Македонија!
 
Со чувство на доблест, почит и незаборав Македонија може да му се оддолжи на овој голем светски државник и редок и единствен почитувач на нејзиниот идентит и историја со именување на една улица со неговото име во Скопје. 

(Текст објавен во Нова Македонија)
 
При мојот недоамнешен пресој во Шангај, за време на Фестивалот на краток игран филм на Југоисточна Европа, во рамките на проектот 16 +1, заедно со црногорскиот режисер Андро Мартиновиќ, а со помош на Паскал Делпеш, директорка на Француската алијанса во Шангај и преведувачка на Данило Киш и Иво Андриќ, ја откривме црквата „Св. Тихон Задонски“ во која две децении од својот живот поминал Свети Јован Шангајски (1896-1966). Овој светец е еден од најголемите исцелители на модерните времиња и неговиот живот е исполнет со недоброј чуда, од неговата родна Русија и бегството за време на Октомвриската револуција, како и неговото патешествие по сите континенти, почнувајќи од Балканот, (Белград, Битола и Охрид) преку Кина и Париз, завршувајќи го својот босоног поход до божјата вечност во 1966 година во Сан Франциско. Да се открие црквата во која Св. Јован Шангајски се грижел за 4000 сирачиња, помеѓу двете светски војни, во овој град што сега станува прва метропола на глобалната иконографија, само по себе е чудо, но вистинското книжевно чудо се случи на мојата средба со повеќе кинески балканолози и слависти! Имено, еден од нив, Јанг Ли, ми се обрати со молба да му испратам поголем број текстови од младиот македонски поет Љупчо Сивески, кој беше застапен во последната Антологија на современата македонска поезија објавена во Пекинг, приредена на крајот на осумдесеттите години од академик Гане Тодоровски, бидејќи во антологијата имало само две негови песни.
Причината поради која кинескиот балканолог ги побара песните на Сивески, е според неговите зборови, тоа што „иако овој автор живеел само дваесет години, ми изгледа и ми звучи дури и на кинески, како светец на македонскиот книжевен иделализам“. Деновиве ја најдов книгата Тестамент, што за тогашната издавачка куќа Мисла ја поготвивме заедно со Петре М. Андреевски, летото 1981 година, непосредно по неговата смрт на 18 јули во сообраќајна несреќа, во местото наречено Светец, помеѓу Демир Хисар и Крушево и погребот во неговата родна Слојштица.
Петре М. Андреевски со својата позната прецизност и перфекција, ги дешифрираше неговите ракописи од неговите студентски соби во Белград, кадешто студираше Светска книжевност и во Скопје кадешто беше запишан на Историја на јужнословенска книжевност, а јас го пишував опсежниот предговор со наслов „Испеана смрт“.  Љупчо Сивески беше заљубен во поезијата на истотака прерано починатиот поет Наум Манивилов-Преспански (1934-1961) и стиховите на Петре М. Андреевски, посветени на подземниот градинар:
„Кој скријан, која Македонија ти се врти во слухот блажен
Ја измени ли водата низ тебе што тече
Кој то беше зборот што неуспеа да го кажеш
Подземен градинару со смртта што се лечиш“
Подготвувајќи ги текстовите што скенирани треба да патуваат во Кина, всушност ја откив големата тежина на конфучијанската дефиниција на Јанг Ли, која што може да биде илустрирана со сите песни во Тестамент и во записите во проза, кои се чувстуваат како да се напишани денес, иако поминаа речиси четири децении од нивното создавање. Насловната песна на книгата Тестамент има животворна сила да не увери дека поезијата не познава јазичи духовни и историски граници.
 
 
ТЕСТАМЕНТ
 
Јас!
Квазимодо,
ѕвонарот на црквата Св. Богородица
од село Слојштица, домот господов
загинав невиден од никого
откако си го ископав својот гроб
Димов Рид на нивата Јоноска.
Сега ви пишувам по теминца
и си мислам:
Што ли им оставам на моите сирачиња?!
Добри луѓе што ќе го чуете мојот Говор
(што ќе помине низ вашите заголнати уши)
и што ќе го видите мојот лик
врз огледалата со кои си ја довикувате
заблудата,
Ве преколнувам во името што го немате!
Пренесете го во мојот сакат дом
заветот што по туѓи ветрови го праќам
место наследство за децата
кои се уште го слушаат ехото
на тешкиот звук на мојата камбана
како задоцнет плач на планините.
-Детулиња мои отсега и натаму
барајте го лебот и татковината
гонејќи го во бескрајот
звукот на сите камбани.
 
22 март 1981 год.
Студ.дом „Гоце Делчев“ – Скопје
(На денот на светите Четириесет маченици – младенци од Сев.)
 
 
 
 
ПОСЛЕДНОТО ПИСМО ДО НАРОДОТ ОД КРСТЕ МИСИРКОВ
 
И ако не собрав доволно сила да им го откријам
на другите Твоето име
Ако не стигнав да се опаметам пред да се збогувам
со тебе
И ако не го видов големиот пород што го растев во
          утробата
си одам со надеж дека ќе се оствари твојата
 преписка со Времето
 
 
А ако пепел се престори тоа што ти го давам,
побарај ме во своето невреме
со прастар  меч од твојот темел што ќе го откопаш
и во поход по сопствената историја да се вдадеме  . . .
 
 
„Моето време — пишува тој, е помножено со нула. И затоа без него останувам. А за да не заостанам зад него или да не избрзам пред него, потребно е да се помножам и јас со бескрајниот број, со смртта“. Што значи тоа?
Роберт Грејвс (1895 -1985), поетот од ирско—шкотско —данско—германско потекло, „пишува поезија наменета за поети“. Во својата песна Да се оживеат мртвите тој порачува:
Да се оживеат мртвите не треба многу маѓија
Малку се потполно мртви
Дувни во жарот на мртовецот
И жив пламен ќе светне
...
Стави го перото на неговиот ракопис
 Додека со истата природност
 не го потпишеш него, како себе си.
 
Во овој сооднос можеби се крие нашата потреба да зборуваме со неговите мртви мигрени, додека ги читаме неговите размисли за Слојштица и Јозеф К., и змијата под каменот на кого седат неговите живи соговорници, неговото постојано чувство на самозаштита во „минското поле“ на зборовите.
Носејќи ја македонската книжевна стварност како прв и единствен аманет во своето бегство тој ќе ги бара синорите на својата замислена постојбина, тој нема да ги дели животните и книжевните знаци, зашто тој не знае кај оди и зашто сака да и противречи дури и на самата историја, нарекувајќи ја „курва што мижи". „Биди утеха или гроб за зборот што не разболе, се обраќа тој до тие што остануваат. Тој ја повлекува таа црна црта на зборот и заклучува: „Не можам да си објаснам како и зошто на животот му се понудив како жртва за ништо!"

                                                  *
Фаталната закономерност на иронијата сакаше да се совпаднат две пресудни индивидуални поетски драми во ист ден на студената календарска механика. Љупчо Сивески загина на 18 јули, на денот на раѓањето на Наум Манивилов — Преспански.
За да се собере книгата „Тестамент" се бараа ракописи во Слојштица, во Демир Хисар, во домот на неговите родители, чие што благородие и достоинство се исто толку бескрајни и топли, колку душата на нивниот вознесен син. Потоа се одеше по одаите низ Белград и Скопје каде се симнуваа од ѕидовите неговите цртежи и размножени распетија, неговите соништа раскажани низ линии, во кои секој миг на стравот и пркосот ја добиваше својата заокружена и закатанета енигма. Се чекаа писмата од неговите девојки. Се претресуваа приватните студентски архиви на театарската работилница „Неверни години". Се збираше се што беше раздадено во неговиот ведар и про- зрачен Дуовден, зашто тој самиот се даруваше, раздаваше за душа, не знаејќи што значи ни зол чекор, ни зла мисла, ни злословие.
Беа веќе поминати првите денови од закопот, спроти Илинден, летото 1981, на полноќ, во неговиот дом во Демир Хисар, додека мислевме како земјата го впива неговиот лик, како жедна аждаја и како му капеа росите од зрелите плодови, на неговата вечна стража на Слојштичката порта, каде што тече Бела река, во сонот што му продолжува, токму на полноќ паднаа книгиге од ѕидот над нас и се појавија нови хартии пишувани непосредно пред денот на смртта: Песната се вика: Збогум погубителу!

Пред силата на која Еурека, сега треба да коленичиме и што може да не разубеди во стварноста на чинот и во идентификацијата на Губилиштето: „Да се умира и да се пее!“.
Љупчо Сивески се збогува со својот погубител кој дојде по него веќе следниот ден и ни ги завешта зборовите на една поезија која ќе се обновува во времето што доаѓа како профетски занес, како литургија на животното ингениозно претчувство.
 
Збогум мој погубителу оној суден ден
кога сета твоја сила ќе се претвори во ангел
тогаш земи ме и заедно ќе одлетаме онаму
каде што напишано нема да биде
дека требало јас да престојувам
спокоен а буден
ко црнката во окото на волкот
 
Зборувајќи за тоа дека оној што пишува мора да ја чувствува традицијата во коските, од Хомер па наваму, познатиот латино-американски писател Карлос Фуентес неодамна рече: Постојат луѓе кои брзо го виделе крајот. Кога првпат ќе го видите чувствувате дека некои работи морате да ги спасите. Смртта е голем ангел на пишувањето. Морате да пишувате, бидејќи никогаш повеќе нема да живеете.
Ако песната Тестамент беше самоанализа на искушението, загатнатиот вовед во она што доаѓа, Збогум погубителу е скаменета и пеколно жива проштална закана од вечно младиот македонски автор Љупчо Сивески, негово отворено обраќање до иднината, која што тој ја воспеа и презре низ зборовите: Поетите не знаат за смрт!
 
                                                  *
 
Благодарение на кинескиот балканолог и на неговата желба да прочита се што има и нема напишано Љупчо Сивески, а следејќи ги неизбришливите духовни траги на Конфучиј, дека духот е толку силен што може во едно деноноќие да го пресоздаде светот, му испратив и два текста кои се пишувани во два различни историски периоди. Едниот е пишуван пред крвавото распаѓање на Југославија, а вториот пролетта 2011 година, 30 години по неговата смрт.
 
 
Петре М. Андреевски се враќа од Кина
 
Некаде околу Орвеловата година 1984
Едно од најголемите имиња на македонската литература
Петре М. Андреевски
Со кого имам чест да бидам роден во исто село Слојштица
Се врати од Кина и ми донесе два камени печати
На едниот беше името на нашето село
А на другиот моето име
Еве ја приказната на Петре М. Андреевски:
Бидејки на Балканот не можеме да се разбереме,
Кој што е, и кој од каде е
Кога го изговорив името Слој-шти-ца
Пред каменорезачот на кинеската азбука,
Тој како да се сепна и така од срце се насмеа
Што преведувачот едвај успеа да ми преведе до крај
Слој-шти-ца е место што се споменува
Во средновековен кинески анонимен роман:
Шиу-цуан што значи: на Работ на водата
За кого над 1000 години никој не може да открие
Од каде е, и како е можно од секој еден збор
Да се раѓаат илјадници други
Формирајќи едно раскажувачко чудо од гранки, до небото
Што ни дотогаш, ни оттогаш не е познато во Кина.
Јас си помислив да не е случајно грешка во изговорот,
вели Петре,
Но тој тврдеше дека не е.
Јас му раскажав за едно семејство од Слојштица
Што со векови ги викаа Китајците
Ѓаволот ни ора ни копа туку пишува анонимни романи
Како што е случајот со приказната
Кога му се родил татко на Итар Пејо
И по една тиквина дршка,
тргнал дури до небото да го бара татка си
Можеби таа приказна стигнала од Балканот дури до Кина
Затоа чувај го печатот, ми рече Петре
Ти ќе дочекаш
Можеби Кина е единственото решение за
Балканското прашање
Како што стојат работите
Јас ќе морам печатот да му го предадам на син му
Сергеј Андреевски
Или пак на моите синови: Константин и Илија
За секој случај,
Чекајќи на кинескиот одговор на Балканското Прашање
 
 
 
Во вториот текст веќе се чувствува историската резигнација на една геополитичка форма на царувањето на бесмислата на интерконтиненталната интелектуална сцена, за која Хајнер Милер, прославениот автор на Хамлет машина, го објасни во својот тестаментален текст, неколку месеци пред неговата смрт: Некои велат дека Утопијата не постои и дека е умрена засекогаш. Јас пак си велам дека можеби таа дефиниција е пресурова за да биде вистинита и се сеќавам на кинеската прастара мудрост во која Утопијата или идеализмот биле присутни на тотално неочекувнаи места кадешто се движи Човештвото индивидуално и колективно. Никогаш не верувајте дека Утопијата е умрена, бидејќи ако се појави Непознат човек на една улица од било кој град на глобалната сцена и ако праша во кој правец треба да се движи по две свртувања во лево и три свртувања во десно, насмиот агол од новата авенија на светската историја може да се појави сосема неочекувано нов идеализам дека Човештвото сепак ќе биде спасено.  
 
 
Македонскиот идеализам
 
Софокле вели
Најдобро од се е да не се родиш
А кај Вилијам Батлер Јејтс има еден стих
“Студено око фрли на животот и на смртта,
Коњанику замини”.
Си мислам драги Љупче Сивески (1961-1981)
многу подобро е што ти не виде ништо
од она што сите мислевме
дека е Големо нешто.
 
 
пролетта 2011
на гробиштата во Слојштица
Јордан Плевнеш
(Уби поезија, иби патрија)
 
 
                                                    *
Кога тргнаа скенираните текстови на Љупчо Сивески, спроти Илинден 2019, меѓу Македонија и Кина, меѓу сонот и јавето го видов чудотворецот Св. Јован Шангајски со бескрајната прегратка меѓу Шангај и Сан Франциско, во истиот град каде Андре Малро го пишуваше романот Човечката судбина, како ги упатува неговите зборови во Интернационална молитва за Цивилизацијата на љубовта и Носталгијата по единството: Господе голем, та најголем спаси ја Човечката надеж од меѓународната перверзија на политичкиот криминал, од тиранијата на баналноста и трите ледени брега кон кои плови планетата како Титаник -  Социјалниот, Еколошкиот и Нуклеарниот!
Чудотворната синтеза на отритието на црквата на Св. Јован Шангајски и книгата Тестамент на вечниот мадич на македонската книжевност е скромен прилог во интернационалните архиви на бесмртноста на идеалите и духовната ризница.

Вечерва на бреговите на Преспанското езеро,
Ја дочекуваме португалската актерка Марија До Сеу Гера,
Како олицетворение на поругалската театарска револуција на модерните времиња,
Бидејќи нејзиниот живот во уметноста е симбол на Една интимна одисеја
Која сега и овде ќе биде крунисана со
единственото признание во духовната меморија на Европа
Во кое уметничката индивидуалност се запишува во
Трезорите на Бескарајното време и поистоветува
Со континентот Европа, како Лулка на светот.
Драга Мариа до Сеу Гера
Во таа Лулка на светот Вие го сонувате португалскиот сон
Низ стиховите на Фернандо Песоа
Ó mar salgado, quanto do teu sal
São lágrimas de Portugal!
„О Бескрајно солено море,
дали сета твоја сол не е создадена од солзите на Португалија“
 
Оваа вечер на бреговите на Преспанското езеро
Ќе се соединат солзите на Португалија и
Солзите на Македонија
Бидејќи токму Вашата уметничка револуција
Ќе покаже една стара историска вистина
Што ја знаат сите на овој божји свет:
Португалците го освоија светот
Со сите нивни морепловци по вода,
А Македонците го освоија светот по земја,
Затоа во солзите на Песоа
Го препознаваме македонскиот дел од солзите
Бидејќи и нас, од пред две до три илјади години
Сеуште не пренесуваат жедни преку вода.
 
Според Роман Јакобсон, Фернандо Песоа
Заедно со Џојс, Пикасо, Брак, Стравински,
Хлебников и Корбизије
Му дадоа нов лик на Светот
А Вие со Вашата театарска револуција
Му дадовте нов лик на португалскиот театар
Вечервасведоци на Вашето прогласување
Се сите големи имиња на португалскиот уметнички збор
Почнувајќи од 16 век и Жил Винсенте,
Антонио Риберо Шијадо и Лиуш Камоеш,
Што ја споменува Македонија во неговите Луизијади  
И во макдонско-португалската феноменологија на солзите
Ќе влезе податокот дека токму во овој град Ресен
Камоеш е преведуван на португалски од
Нашиот поет Кемал Комина
Во знак на архивите на уметничката бесмртност
Што Вие ја пренесовте на сцените на Европа и светот
Во Вашите неповторливи театарски креации
Од основањето на Театарот Барака во Лисбон
Од Молиер и Шекспир
 До Дарио Фо и Брехт,
Бидејќи не можат да се добројат
Вашите изведби на Штиците што живот значат
И на филмското платно
Вие живеевте 1000 животи и
1001 живот се случува оваа ноќ
На Актерот на Европа во Преспа
И во името на сета меѓународна асемблеа
Ви се обраќам слично на зборовите на
Министерката за култура на Португалија Граса Фонсека
Добредојдовте Марија До Сеу Гера во Македонија
Бидејќи вечерва ќе го прославуваме
Вашиот 1001 живот со Вашето крунисување
За Актерка на Европа 2019
 
Вечерва, пред самиот чин на прогласувањето
Има една интимна историја
Што ќе биде раскажана меѓу нас
За првпат го слушнав Вашето име
Од Аугусто Боал
Што лично го запознав во Париз
И во времето додека се веруваше во илузиите дека
Ангажираниот театар ќе ја промени
Историската слика на Европа
И во неговиот Theatre de L’Oprime
Кајшто се играше мојата драма
„Последниот маж, последнат жена“
Го применив неговиот славен
Интернациионален метод на театротерапија наречен:
„Виножито на желбите“
И во тоа виножито на желбите
Посакав еден ден да дојдете во Македонија
И тоа се случи низ три настани:
Во 2004 година, големиот португалски поет
Васко Граса Моура го доби Златниот Венец
На Струшките вечери на поезијата,
А Вие лани ја добивте наградата со неговото име;
Во 2008 година Мануел де Оливеира
Ја доби Светската награда за хуманизам во Охрид
А Вие игравте во неговите филмови
И виножитото на желбите на
Нашиот заеднички пријател Аугусто Боал
Се оствари: Денес 6 јули 2019 година
Ве прогласуваме за Актерка на Европа
Со стиховите на бесмртната дама на
Португалската поезија Софија де Мело Брејнер:
Светлината танцуваше околу твоите чекори
Далеку од празниот очај, несигурноста и тајните
Ги држеа прстите на судбината
Бидејќи таа што нам само
Хаос и оплакување ни носи
Тебе ти ја одреди вистинската хармонија
Во твојот толку возвижен и апсолутен пат.

UM  DISCURSO SOBRE A PROCLAMAÇÃO DE MARIA DO CÉU GUERRA ACTRIZ DA EUROPA 2019
 
 
Esta noite nas margens do Lago Prespa
Damos as boas vindas à Actriz Portuguesa Maria do Céu Guerra
Como personificação da revolução que se operou no Teatro dos nossos Tempos
Porque a sua vida na Arte é símbolo de uma íntima odisseia
Que hoje e aqui será coroada com um reconhecimento único da memória espiritual da Europa
Em cuja individualidade artística estão impressos
Os tesouros dos tempos imemoriais e identificados com o continente Europeu como berço 
 do mundo.
 
Querida Maria do Céu Guerra
Neste berço do mundo tu sonhaste o sonho português.
Através dos versos de Fernando Pessoa
“Ó mar salgado, quanto do teu sal
São lágrimas de Portugal!”
 
Esta noite nas margens do Lago Prespa
Unimos as lágrimas de Portugal
E as lágrimas da Macedónia
Porque a vossa revolução artística
Mostra-nos uma antiga verdade histórica
Que cada um de nós neste divino mundo conhece:
É que se os Portugueses conquistaram o mundo
Com os seus marinheiros a cruzarem o mar,
 Os Macedónios conquistaram o Mundo por Terra
Por isso nas lágrimas de Pessoa
Nós reconhecemos parte das lágrimas Macedónias.
 
 
 
De acordo com Roman Jakobson, através dos últimos dois ou três mil anos 
foram sempre os artistas que deram novas faces ao mundo.
E assim Maria do Céu com o seu Teatro Cidadão na Barraca ,
 a sua persistente independência
e a sua apaixonada defesa, com Hélder Costa, da democratização do Teatro,
Tem trabalhado para a nova face do Teatro Português.
 
Esta noite são testemunhas desta Proclamação
 Os grandes nomes da palavra portuguesa
Começando no século XVI com Gil Vicente, cuja interpretação renovou , Chiado e Camões,
que nos seus Lusíadas mencionou a Macedónia,
Até Pessoa,  Eça ,  Saramago,  Boal, Nascimento Rosa
E tantos outros poetas que ela fez subir a cena no seu país e pelo mundo.
E nesta fenomenologia de lágrimas Macedónias e Portuguesas
Se inscreve que aqui mesmo, nesta cidade de Resen,
Camões foi pela primeira vez  traduzido para Macedónio
Pelo nosso poeta Kemal Komina.
 
 
O que o publico viu em cena de Maria do Céu Guerra,  nas suas irrepetíveis criações de
Sófocles a Brecht ,
a Gil Vicente , a Tchekov, a Dário Fo,  a Goldoni, 
 de Bernard Shaw a Fassbinder, de Lorca  a Samuel Beckett, de Ionesco a Woody Allen
 e ainda nas suas participações no Cinema,
 atesta as suas mil vidas . 
Nesta  noite  com a atribuição do Prémio Actor da Europa
 em Prespa , na Macedónia,
elas aumentaram o seu numero para mil e uma.
 
E eu ao lado de uma assembleia internacional e reflectindo as palavras de Graça Fonseca,
 Ministra da Cultura de Portugal,
Dou -lhe as Boas Vindas à Macedónia 
Por celebrarmos com ela , nesta noite,
A sua milésima primeira vida
Coroando-a
Como Actriz da Europa 2019.
 
Mas  ainda hoje, antes do acto de Proclamação,
Quero contar entre nós uma história íntima:
A primeira vez que ouvi o seu nome foi na voz de Augusto Boal
Que encontrei pessoalmente em Paris,
Quando era suposto nos sonhos do tempo que o teatro engajado
Poderia mudar a imagem histórica da Europa,
E enquanto no seu Teatro do Oprimido era representada a minha obra
“O último homem, a última mulher”
Com ele pratiquei o seu glorioso  “Arco-íris do Desejo”
Apresentado no Congresso Internacional de Teatro e Terapia
E nesse Arco-Íris  eu desejei voltar um dia à Macedónia e ajudar a transformá-la.
 
E o meu desejo  cumpriu-se em três  momentos diferentes :
Primeiro em 2004 com o grande Poeta Português Vasco Graça Moura
 A receber das nossas mãos a Coroa de Ouro das Noites de Poesia de Struga,
Depois em 2008 com Manuel de Oliveira
A receber o Prémio  Mundial do Humanismo em Ohrid.
 
E o Arco- Iris dos Desejos do nosso amigo comum Augusto Boal
É agora outra vez realidade.
E com os versos da Imortal Sophia de Mello Breyner
 Dedicados a Alexandre da Macedónia
…
A luz bailava em roda dos teus passos
E a ardente palidez da tua divindade
Ergueu-se na pureza dos espaços.
 
Estreitamente os teus dedos
Para lá das vagas ânsias, incertezas e segredos
Prendiam os dedos da sorte.
 
E o destino que em nós é caos e luto,
Era em ti verdade e harmonia
Caminho puro e absoluto”
 
Hoje 06 de Julho,
Proclamamos-te aqui  nas margens do Lago Prespa,  na Macedónia
sob  o signo  da Eternidade da Arte
Absoluta
Actriz da Europa 2019.


JORDAN PLEVNES

06 de Julho 2019
No Lago de Prespa na Macedónia 
 
 
 
 
                                                                                                               
 
 
 
 

Во издание на реномираната  издавачка куќа од Приштина „Армагедон“, деновиве излезе од печат албанскииот превод на романот „Осмото светско чудо“ од македонскиот писател Јордан Плевнеш. Автор на преводот е професорот Агим Полоска, од Катедрата за албански јазик и литература на Филолошкиот факултет од Скопје.
Во ткот на април, се очекуваат промоции на изданието во Приштина, Скопје и Тирана, каде што за романот ќе зборуваат истакните дејци од албанскиот културен простор, како што се Хачиф Мулиќи, Агим Винца, Башким Шеху и др.
Со ова издание на албански јазик, романот „Осмото светско чудо“ е преведен на светски 17 јазици.

По повод излегувањето на книгата „Избрани драми“ од Јордан Плевнеш, со предговор на Жак Лакариер, едно од врвните имиња на француската литература и извадоци од светскиот печат , од познатиот издавач “Le Temps des Cerises”,во големиот аудиториум на Институтот за ориентални јазици и цивилизации, INALCO Paris –Cite-Sorbonne, утре на 6 декември 2018 година, ќе се одржи меѓународен симпозиум посветен на делото Плевнеш ,„Јордан Плевнеш –Обединител на културите“.
На сипозиумот ќе земат учество триесеттина професори и истражувачи на делото на Плевнеш од повеќе европски и светски универзитети. Уводни излагања за делото на Плевнеш и неговата појава во македонскиот и францускиот културен простор ќе поднесат Жорж Бани, професор од Сорбона и член на Европската академија на науките, уметностите и книжевностите и Влада Урошевиќ, член на МАНУ и Академијата Маларме. Меѓу значајните имиња кои ќе учествуваат на симпозиумот ги издвојуваме: Карен Малпед, критичака на Њујорк Тајмс, Хеди Бурауи од Универзитетот Јорк од Торонто, Канада, Весна Цидилко од Универзитетот Хумболт од Берлин, Терумо Јамазаки од Универзитетот од Токио,како и професори од универзитетит од Русија, Кина, Чешка, Словачка, Полска, Хрватска, Романија, Унгарија итн., кои ќе ги опишат референците на интернационалнито ехо на  поетските, драмските и романескните остварувања на Плевнеш, играни и прикажувани на повеќе од 30 светски јазици.
Најбројни на симпозиумот се француските познавачи на делот на Плевнеш, предводени од професорката Фроса Пејоска-Бушро,која воедно ќе биде модератот на настанот. Нивното потесно поле на интерес  ќе биде т.н. „Балканска трилогија“ – „Гробница за Борис Давидович“ од Данило Киш, „Казна за Малвина“ од Мирко Ковач, и „Среќата е нова идеја во Европа“ од Ј. Плевнеш, играна во повеќе од  120 театри низ цела Франција.
Од Македонија свои излагања на симпозиумот ќе поднесат Маја Јакимовска-Тошиќ, Директор на Институтот за македонска литература при УКИМ, и Соња Стојменска-Елзесер, Престседател на друштвото на писателите на Македонија.
За време на симпозиумот ќе бидат прикажани извадоци од документарните филмови на Плевнеш посветтени на Никола Бувие, Питер Брук, Клод Лелуш, Ив Бонфуа, Пјер Беарне, Алберт Кан,  инсерти од „Портрет на Плевнеш во Театар Молиер“, од Жак Лакариер , како и извадоци од француско-македонскиот долгометражен филм „Тајната книга“,посветен на првата интелектуална револуција во Европа, во режија на Владо Цветановски, за кој пред присутните ќе се обрати Жан-Клод Кариер,   главен протагонист во филмот и сценарист на Луис Буњуел и Милош Форман.

На 29 ноември 2019 во Амфитеатарот на INALCO Paris Cite Sorbonne  Ректорот на Универзитетот за аудиовизуелни уметности Јордан Плевнеш го одржа традиционалниот докторски семинар на тема:
Пишувањето како уметност на исчезнувањето.
По веста за ненадејната смрт на големиот македонски драматург со светско реноме Горан Стефановски, ова патување низ времетото пред докторантите од различни меридијани  Плевнеш го посвети на творештвото на Стефановски.
Како што е познато уште од првата драма  „Јане Задрогаз“ до денес, Плевнеш е автор на повеќе текстови и студиуи за Горан Стефановски објавени во повеке водечки ревии од пореанешна Југославија, Европа и Светот.

На 5 октомври 2018 година, кога двете негови татковини Франција и Ерменија, ќе му одадат последна потчит (на Шарл Азнавур) , во Домот на инвалидите во Париз, во тажната асемблеа на претставници од над стотина земји ќе биде и македонскиот писател и ректор на Универзитетот за аудиовизуелни уметности, Јордан Плевнеш, долгогодишен пријател на светската музичка легенда.
(Специјално за Нова Македонија го објавуваме неговото сеќавање и дел од беседата со која на 2 јули 2009 година Шарл Азнавур беше прогласен за Doctor Honoris Causa, во салата на Кинотека на Македонија во Скопје.)
Нашата прва средба со Азнавур беше во почетокот на 90-тите на ХХ век, во „Античкиот Париз“ на улицата Муфтар, кога мојот пријател , поетот Жан-Марк Нател, ме покани да присуствувам на врачувањето на една стара фотографија, направена 1961 година, на која што се заедно Жак Превер, Шарл Азнавур Жан-Марк Нател. Фотографијата требаше да биде испратена во Токио, Јапонија, каде што еден голем музички издавач објавуваше монографија за Азнавур.
Ете таа фотографија се претвори во симбол на нашето тридецениско пријателство. Прво го снимивме документарниот филм посветен на неговиот поглед на светската историја низ музиката, што Македонската радио телевизија го емитуваше во безброј репризи.  Во 2002 година беше специјален гостин на инаугурацијата на мермерната плоча по повод  стогодишнината од излегувњето на  весникот Македонско движење, што се наоѓа на булеварот Распај, наспроти скулптурата на Роден посветена на Балзак.
Потоа го подготвивме неговото доаѓање во Македонија, во летото 2009 година, кога нашиот универзитет беше прв во Европа што го прогласи за Doctor Honoris Causa.
Тоа лето тој сакаше да види се во Македонија, и амфитеатрите, и ранохристијанските обележја, и средновековните фрески,  сакаше да ја открие на лице место големата трансверзала на поврзаност помеѓу Македонија и Ерменија, во нивната зедничка борба за национална држава, во времето кога Жан Жорес говореше на митинзите во Париз „Човештвото веќе не може да живее со лешот на еден народ погребан во својот подрум“. Од Нерези бевме до Стоби, од Стоби до Преспа и Битола и Крушево. Во Скопје на неговото прогласување дојде ерменската заедница која му ја изрази својата бескрајна љубов. Беше објавено издание на неговата поезија„Интимна Антологија“, што го приредија Маргарита Терезијан-Маленкова и Љиљана Котевска-Плевнеш.
Во Охрид беше пречекан како светска легенда на Францускиот филмски фестивал и го овенчавме со Златната маска од Требениште за животно дело.
Ќе останат многу средби и мигови што не се забораваат од неговиот престој во Македонија, јас ќе споменам само две клучни точки:
Првата е кога во Амфитеатарот во Охрид на ерменски и француски јазик го акламираше стихот од неговата бесмртна песна „Јас сум син на еден народ, којшто со векови непогребан спие“.
Втората се случи во резиденцијата на претседателот на Македонија Ѓорѓе Иванов,каде што ни раскажуваше за  неговите лични средби со најзначајните државници од сите пет континенти, и во тој миг пред поголемиот број гости од различни страни на светот го прашав што мисли за нашиот долгогодишен спор за името, што Грција го има со нас. Завладеа голема тишина на масата. Со неговиот неповторлив вибрато тој рече: „Никогаш не треба да се откажете од вашето име Република Македонија, од причини што вие никого не загрозувате, ни од соседите, ни од светот!“
Неговата голема желба беше да ги покани сите негови пријатели, пролета 2024 година, во Ереван, за да го прослави неговиот стотти роденден.
Драги Шарл, ако сум жив ти ветувам дека со сите твои пријатели ќе ја исполниме твојата желба, бидеќји твојот глас, твоето дело и твојата Одисеја отсега влегуваат во бесмртните трезори на светската уметничка мемеорија.
 
 
Господине Шарл Азнавур,
Уште од мигот на вашето раѓање
На ул. “Господинот Принц” во Париз,
Од родители емигранти од Ерменија
Земјата маченик, како никој друг,
Во периодот меѓу двете војни
Кога Европа беше претворена
Во морничава продукција на смрт
Уште како дете,
Вие тргнавте по Патот на песната
Како ходочасник на надежта што никогаш не умира
Со вашето единствено наследство,
Вашиот единствен и од никого не повторен глас
Вашите зборови измислени во ветерот
Што сееја и сеат и тогаш и секогаш
Живот и љубов што на француски се римува со Амур
Азнавуријан, Азнавур, Азнавур
 
Вие прокрстаривте низ два века
Низ два милениуми
Вие сте планетарен феномен на сите пет континенти
По вашиот глас Ве препознаваат дури и во шумите
на Амазонија
 
Дури и во вечните снегови на Сибир
Во нигде ѕирка ни проѕирка на осамените
Независно дали се во Њујорк, Пекинг или Токио
Вие сте вистински и повеќе од вистински
Вие сте прекрасен и повеќе од прекрасен
Граѓанин на Светот
 
Вие пеете во срцето на сите жители на Планетава
Затоа Македонија Ве пречекува како Принц и како Син
Во оваа Земја - Татковина
Добредојдовте Принцу
Во оваа земја која е исто расфрлена по меридијаните
Како нашите соништа растурени на сите страни
Бидејки Пабло Неруда
Што овде дојде пред Вас велеше:
“Во наследство ти ги оставам моите рани”
 
 
И еве Вашата фамилија се собира
Пред Вас, пред нас
Има еден Рапсод што пее со античките хорови
Има еден боженствен глас од храмот во Ерусалим
Ене го таму во бескрајот
Свети Јован Крстител што пее во пустината
И така минуваме со Вас во епохата наречена Модерна
Кога Вие ја пеете “Ла Мама”
Имаме чувство дека плаче целото човештво
Вие сте обединувач на сите разединети
Махмуд Дарвиш, поетот од Палестина
Ми велеше пред да умре,
Дека очите на неговата мајка
Се исти со очите на мајката на Јехуда Амихаи -
поет од Израел
“Ла Мама” плаче подеднакво и за Ерменија и за Турција
Дури и солзите на Македонија не се различни од
солзите на Грција
Тие се влеваат во Медитеранот
Како да се влеваат во витлите на историјата,
На човечкиот заборав
Просто имаме чувство
Дека со Вашиот глас Вие создавате чуда
Кои што можат да ги трансформираат колективните
трагедии
Во колективна музичка традиција
Бидејки поетот во Вас се разбудува
Секогаш во Хомеричките мугри
“Јас сум син на еден народ што со векови
непогребан спие”
 
 

Париската издавачка куќа Le Temps des cerises денеска одржа прес-конференција за француските и странските медиуми по повод објавувањето на "Избраните драми" на македонскиот писател со меѓународно реноме Јордан Плевнеш.
Автор на опсежниот предговор со насловот "Портрет на Плевнеш во театарот Молиер" е едно од најголемите имиња во француската литература Жак Лекариер. Со ексклузивното издание, покрај огласите од светските медиуми, како Њујорк тајмс, Гардијан, Фигаро, Ле Монд, Сеико Шимун, Ал Ахрам ... објавен е и едночасовен документарен филм во кого се застапени делови од триесеттина изведби на драмите во Плевнеш играни ширум светот.
На прес-конференцијата, Патрик Вершурен кој  најави дека ќе следуваат презентации на ова дело во поголем број градови во Франција, бидејки Плевнеш е дел од Балканската трилогија (Гробот за Борис Давидовиќ од Данило Киш, Казната за малиот Мирко Ковач и неговата драма „Среќата е нова идеја во Европа“),која беше играна во 120 театри во Франција и Европа.
На прес-конференцијата беше претставена и персоналната честитка  по повод издавањео на драмите од легендарниот американски режисер Роберт Вилсон, кој се очекува следната година во Watermill center да  ги започне подготвките за реализација на драмата „Вечната кука“, во копродукција со повеќе балкански театари.

When the cult French actor Michel Simon (1895-1975) was asked to opine on the fact that his birth coincided with that of motion pictures, his answer was typically pithy: “Misfortunes never come singly”!
His comment may be applied to the 2018 edition of the SEE à Paris and SEE à Berlin festivals which will present, from May 24 to June 2, the magnificent landscapes and incurable trauma of our lands exactly one hundred years after the end of World War I, when the Balkans were called "the tomb of European youth".
 
This year, three lifetime achievement citations recognise three different artistic adventures. Romanian director Lucian Pintilie is awarded the SEE-Legend Prize for his timeless cinematographic language. The SEE-Actor Prize honoree is Tzvetana Maneva, for her enduring contribution to the history of Bulgarian film. The Macedonian painter and documentary maker Kiro Urdin is the first recipient of the Frédéric Rosiff Prize (1922 Cetinje, Montenegro - 1990 Paris, France): a founder of the Planetism movement, for three decades Kiro Urdin has warned of the global ecological and humanitarian threats to civilisation.
 
Our Festival reflects the vision Nicolas Bouvier (1929-1998) illustrated in his work The Way of the World:  “the heart of Europe is in the Balkans, and the mind of Europe between Paris and Berlin.”
Twenty years after his death, the European Union has undertaken a major historical campaign for the Europeanization of the Balkans, enabling the six countries still at the portals - Montenegro, Macedonia, Bosnia and Herzegovina, Serbia, Albania and Kosovo – to complete the grand unification of all 33 states. And, as Denis de Rougemont suggested, after a quest of some 2800 years, from antiquity to the present day, the cradle of Western civilization may well be found in our own continent, our common home, just as the builders of modern Europe once dreamed.
 
At the inaugural edition of our Festival, in the now-distant 2011, the honorary president Yves Boisset pronounced the prophetic words: “We know the Balkans more as a field of fratricidal wars, than for their films!”
 
On the eve of our Paris and Berlin festivals, the President of the European Council Donald Tusk used a movie metaphor in his speech at the Brdo-Brijuni Process Summit: “It is possible that the history of the Balkans, a kind of a never-ending horror movie, can turn into an Oscar-winning production with “a happy end”.
 
Lights ! Camera!! Action!!! We await this happy end!
 
Jordan Plevnesh
Founder and President of the Festival





L’EUROPE DES BALKANS : FILM D’HORREUR AVEC HAPPY END
 
« Un malheur n’arrive jamais seul ! » fut le commentaire lapidaire du comédien culte Michel Simon (1895-1975), interrogé par rapport à la curieuse correspondance entre sa date de naissance et celle de l’invention du cinéma.
 
Cette observation peut également s’appliquer à l’édition 2018 des festivals SEE à Paris et SEE à Berlin qui propose, du 24 mai au 2 juin, les magnifiques paysages et le traumatisme irrémédiable de nos pays, cent ans après la fin de la Première Guerre mondiale, lorsque les Balkans étaient considérés comme étant « le tombeau de la jeunesse européenne ».
 
Cette année, trois grands prix viennent récompenser trois différentes aventures artistiques. Le Prix Légende-SEE est attribué au réalisateur roumain Lucian Pintilie, inventeur d’un langage cinématographique intemporel. Le Prix Comédien(ne)-SEE est décerné à Tzvetana Maneva, au titre de ses impérissables contributions à l’histoire du film bulgare. Le premier lauréat du Prix Frédéric Rosiff (1922 Cetinje, Monténégro - 1990 Paris, France) est Kiro Urdin, artiste-peintre et documentariste; en tant que fondateur du mouvement planétariste, depuis trente ans Kiro Urdin alerte contre les menaces, de nature écologique et humanitaire, à la civilisation mondiale.
 
Notre Festival reflète la vision de Nicolas Bouvier (1929-1998) illustrée dans son ouvrage Les Usages du Monde : « Le cœur de l`Europe se trouve dans les Balkans, et le cerveau de l`Europe est entre Paris et Berlin ».
Vingt ans après sa mort, l’Union Européenne met en œuvre la campagne historique à faveur de l’européisation des Balkans, visant à permettre aux six pays  qui attendent toujours aux portails – le Monténégro, la Macédoine, la Bosnie-Herzégovine, la Serbie, l’Albanie et le Kosovo – de parfaire l’unification des trente-trois états membres.  Enfin, comme le suggérait Denis de Rougement, après une quête de 2800 ans, depuis l’Antiquité à nos jours, le berceau de la civilisation occidentale émergera peut-être bien au sein de notre continent, de notre maison commune, ainsi que les bâtisseurs de l’Europe l’avaient rêvé.
 
Lors de l’édition inaugurale de notre Festival, dans le lointain 2011, le président honoraire Yves Boisset eut des propos prophétiques: « Nous connaissons les Balkans plus comme un champ de guerre fratricide, que pour ses films !
 
La veille de nos rendez-vous parisiens et berlinois, le Président du Conseil européen Donald Tusk s’est adressé aux participants du Sommet du Processus de Brdo-Brijuni en empruntant un métaphore cinématographique : « Il est possible que l’histoire des Balkans, une sorte d’interminable film d’horreur, puisse se transformer en production couronnée d’Oscar, avec happy end ».
 
Lumière ! Moteur !! Action !!! Nous attendons cette fin heureuse !
 
Jordan Plevnesh
Fondateur et Président du Festival